لیکوال : ویلیم بلوم
ژباړن : نثار اØÙ…د صمد
امریکا په ملګرو ملتو Ú©ÛŒ د Ù†Ú“Û Ù¾Ø± ضد -څلورمه برخه
یادونه : دا Ú†ÛŒ امریکا ÚØ§Ù† د بشری ØÙ‚وقو او انسان Ø¯ÙˆØ³ØªÛ Ù¼ÛÚ©Ù‡ دار بولی ØŒ نو راÚیً Ú†ÛŒ صر٠په یوه برخه Ú©ÛŒ ÛŒÛ Ø¯Ø§ ØºÙˆÙ„ÙˆÙ†Ú©Û Ø§Ø¯Ø¹Ø§ مشاهده Ú©Ú“Ùˆ تر Ú…Ùˆ هغو کسانو ته Ú†ÛŒ ÚØ§Ù†ÙˆÙ†Ù‡ د امریکا په Ù¾ÚšÙˆ Ú©ÛŒ اچوی ØŒ ثابته سی Ú†ÛŒ د امریکا دوستي تر Ø¯ÚšÙ…Ù†Û Ù‡Ù… بدتره ده . ÚšÙ‡ به دا ÙˆÛŒ Ú†ÛŒ د هغه کتاب صر٠یو ÙØµÙ„ ذکر Ú©Ú“Ùˆ Ú†ÛŒ د واشنګټن اصلی څیره او ماهیت رسوا Ú©ÙˆÛŒ . دا کتاب ما پخوا ژباړلی دی Ú†ÛŒ یوه یوه برخه ÛŒÛ Ø¯ Ø§ÙØºØ§Ù† Ø±Ø³Ø§Ù„Û Ù¾Ù‡ هره Ú«Ú¼Ù‡ Ú©ÛŒ خپریږی . ویلیم بلوم ډیره موده د امریکا په خارجه وزارت Ú©ÛŒ مامور Ùˆ ØŒ خو وروسته ÛŒÛ Ø§Ø³ØªØ¹ÙØ£ ÙˆÚ©Ú“Ù‡ او دا کتاب ÛŒÛ Ù¾Ù‡ Û²Û°Û°Ûµ Ú©ÛŒ تألی٠کړ . نو دا ÛŒÛ ØªØ§Ø³Ùˆ او دا ÛŒÛ Ù‡Ù… د « درغل دولت » د کتاب د شلم ÙØµÙ„ څلورمه او ÙˆØ±ÙˆØ³ØªÛ Ø¨Ø±Ø®Ù‡ Ú†ÛŒ د امریکا د انسان Ø¯ÙˆØ³ØªÛ Ù¾Ø± صر٠یو اړخ رڼا اچوی ØŒ ( Ù† . صمد ) .
د خوړلو ØÙ‚ نه لرل :
Ù„Ú©Ù‡ Ú†ÛŒ وویل سوه ØŒ په Û±Û¹Û¸Û± ØŒ Û±Û¹Û¸Û² او Û±Û¹Û¸Û³ Ú©ÛŒ د هغی Ø§Ø¹Ù„Ø§Ù…ÛŒÛ Ù¾Ø± ضد ÛŒÙˆØ§Ø²ÛŒÙ†Û Ù…Ù†ÙÛŒ رایه د امریکا وه Ú†ÛŒ ویل ÛŒÛ ØªØ¹Ù„ÛŒÙ… ØŒ کار ØŒ روغتیا پالنه ØŒ سمه تغذیه ØŒ او ملی پرمختګ بشری ØÙ‚وق دي . په Û±Û¹Û¹Û¶ Ú©ÛŒ د ملګرو ملتو په ضمانت په نړیواله غذایی سرمشریزه غونډه Ú©ÛŒ د ØªØºØ°ÛŒÛ Ù…Ø³Ø£Ù„Ù‡ Ú†ÛŒ هماغه « سمی او باکیÙیته غذا ته د لاس Ø±Ø³Û ØÙ‚ » Ùˆ ØŒ امریکا د ستونزو جوړولو سره مخامخ Ú©Ú“Ù‡ . امریکا په Ø¯Û Ù¼ÛŒÙ†Ú«Ø§Ø± ÙˆÚ©Ú“ Ú†ÛŒ موږ « غذا ته ØÙ‚ » نه منو . بلکی د لوږی له امله د Ùقر ختمولو کیلي ÛŒÛ Ù‡Ù…Ø§ØºÙ‡ آزاد بازار ته لاس رسي وبلله ØŒ او په Ø¯Û ÙˆØ¨ÛŒØ±ÛØ¯ Ú†ÛŒ « د غذا ØÙ‚ » بیوزلی Ù‡Ûوادونه ØÙ‚وقی او عدلی مراجعو ته په تګ سره د مرستی او خاصو تجارتی امتیازاتو څخه ګټمن نه Ú©Ú“ÙŠ .
امریکا رایی بایلی ØŒ خو Ù‡Ø¯Ù ØØ§ØµÙ„ÙˆÛŒ :
د چاپیریال بدلول :
د واشنګټن او Ù†ÙØªÛŒ صنعت د ÙØ´Ø§Ø± په نتیجه Ú©ÛŒ د Û²Û°Û°Û² په اپریل Ú©ÛŒ د Ù…ØÛŒØ·ÛŒ بدلون په هکله د بین الØÚ©ÙˆÙ…تی منصÙÙ‡ هیًت ریًس او اټموسÙیري ساینس پوه ډاکټر رابرټ واټسن Ú«ÙˆÚšÙ‡ کړای سو . دغه منصÙÙ‡ څانګه په Û±Û¹Û¸Û¸ Ú©ÛŒ د ملګرو ملتو د Ù…ØÛŒØ·ÛŒ پروګرام او د نړیوال هوا پیژندنی جوړښتون لخوا په Ú«Ú‰Ù‡ تشکیل Ø³ÙˆÛ ÙˆÙ‡ تر Ú…Ùˆ د انسانانو لخوا ÛŒÛ Ø¯ چاپیریال بدلون ارزولی وای . واټسن د دوهم Úلي انتخاب لپاره د یو هندي کاندید د Ù…Ø§ØªÛ Ø³Ø±Ù‡ مخامخ سو . د دغه کاندید سره د امریکا لخوا د Ù¾Ø±Ø¯Û ØªØ± شا د دیپلوماتیکی Ù…Ø¨Ø§Ø±Ø²Û ÙˆØ±ÙˆØ³ØªÙ‡ د دیپلوماتانو له قوله Ú†ÛŒ د پرمختیایی Ù‡Ûوادو څخه ÛŒÛ ØºÙˆÚšØªÙŠ وو Ú†ÛŒ د واټسن پر خلا٠رایی ورکړی ØŒ د واشنګټن ماتړ ملګری Ùˆ .
واټسن د Û±Û¹Û¹Û¶ راهیسی د دغی څانګی مشر او هم د نړیوال بانک اصلی لوی ساینس پوه Ùˆ . ده د Ù†ÙØªÛŒ موادو د Ø®Ù¾Ø±ÛØ¯Ùˆ د خطر په هکله Ú†ÛŒ د نړیوالي تودوخی د Ú‰ÛØ±ÚšØª Ø¨Ø§Ø¹Ø« ګرÚÛŒ ØŒ ØÚ©ÙˆÙ…تونو ته په ښکاره خبردارﺉ ورکاوه . یو پټ سند Ú†ÛŒ د « ایکسان موبیل » څخه راوتلی Ùˆ ØŒ د سپینی Ù…Ø§Ú¼Û Ú…Ø®Ù‡ غوښتي وه Ú†ÛŒ « آیا واټسن نور نو د امریکا په غوښتنه نسی Ø¨Ø¯Ù„ÛØ¯Ø§ÛŒ ØŸ »
د Ø²Ø±ØºÙˆÙ†Û Ø³ÙˆÙ„ÛŒ د Ù…ØÛŒØ·ÛŒ بدلون متخصص ( سټیو سایر ) Ú†ÛŒ په جنیوا Ú©ÛŒ ÛŒÛ Ø¯ بین الØÚ©ÙˆÙ…تی منصÙÙ‡ هیًت په غونډه Ú©ÛŒ هم ګډون درلود ØŒ داسی څرګنده Ú©Ú“Ù‡ : « په جنیوا Ú©ÛŒ د Ù†ÙØªÛŒ موادو د Ø¯ÙØ§Ø¹ په سیاست Ú©ÛŒ د امریکایی هیًت د جابرانه تاکتیکونو ناوړو اقداماتو به نن ØØªÛŒ یو ډیر بدبین انسان لا هم لړزولی ÙˆÛŒ . » ده وویل Ú†ÛŒ امریکا Ø§ÙØ±ÛŒÙ‚ایی Ù‡Ûوادو ته لیکونه لیږلي وو او ورڅخه غوښتي ÛŒÛ ÙˆÙ‡ Ú†ÛŒ د واټسن د مخال٠څخه ملاتړ ÙˆÚ©Ú“ÛŒ . په واشنګټن Ú©ÛŒ دیپلوماتانو دا تایید Ú©Ú“Ù‡ Ú†ÛŒ امریکا د واټسن پر خلا٠یوه ÙØ¹Ø§Ù„Ù‡ مبارزه مخته یووړه .
بشری ØÙ‚وق :
د آیرلینډ Ù¾Ø®ÙˆØ§Ù†Û ÙˆÙ„Ø³Ù…Ø´Ø±Ù‡ میری رابنسن Ú†ÛŒ د ملګرو ملتو د بشری ØÙ‚وقو لویه کمشنره وه او په ټوله Ù†Ú“Û Ú©ÛŒ د بشری ØÙ‚وقو د ډلو د سخت ملاتړ څخه برخمنه وه ØŒ Ø¯Û ØªÙ‡ اړوتله Ú†ÛŒ د Û²Û°Û°Û² په سپټمبر Ú©ÛŒ له کاره Ú«ÙˆÚšÙ‡ سی . ÚÚ©Ù‡ امریکا د Ù‡ØºÛ Ø¨ÛŒØ§ ټاکنه د سختو خنډونو سره مخامخ Ú©Ú“Û ÙˆÙ‡ . Ù‡ØºÛ Ø¯ نړیوالی جنایی Ù…ØÚ©Ù…Û Ø¯ له منÚÙ‡ وړلو لپاره د امریکا پر Ù‡Ú…Ùˆ خورا سخت انتقادونه کول او هم ÛŒÛ Ù¾Ù‡ Ø§ÙØºØ§Ù† جګړه Ú©ÛŒ د ملکی ØªÙ„ÙØ§ØªÙˆ په هکله پر خورا Ø¨Û Ù¾Ø±ÙˆØ§ÛŒÛŒ او Ø¨Û ØªÙˆØ¬Ù‡ÙŠ او په ګوانتانامو Ú©ÛŒ د بندیانو سره پر ناوړه سلوک ØŒ او ØØªÛŒ د امریکا په دننه Ú©ÛŒ د مرګ پر سزا باندی پرله Ù¾Ø³Û Ù†ÛŒÙˆÚ©ÙŠ Ú©ÙˆÙ„Û . واشنګټن همدا راز د Ù‡ØºÛ Ú…Ø®Ù‡ د منÚني Ø®ØªÛŒÚ Ø¯ مسایلو په هکله د Ø¯Û Ø¯ Ø¯Ø±ÛŒÚ Ù„Ù‡ امله بد راتله او هم دا Ú†ÛŒ یو کال مخکی ÛŒÛ Ù¾Ù‡ ډیوربن Ú©ÛŒ د نژادی تبعیض په هکله د ملګرو ملتو د هغي غونډی څخه د Ù‡ØºÛ Ù…Ù„Ø§ØªÚ“ او ننګه هم ÚšÙ‡ په یاد وه Ú†ÛŒ امریکا او اسراییل ورڅخه وتلي وو .
رابنسن تر خپل Ú«ÙˆÚšÙ‡ توب Ù„Ú– Ú…Ù‡ مخکی داسی وویل : « زه داسی Ú…ÙˆÚ© نه یم Ú†ÛŒ میدان پریږدم ... زه به پاته Ø³ÙˆÛ ÙˆØ§ÛŒ خو زما سره Ùقط او Ùقط یو Ù‡Ûواد سخت Ù…Ø®Ø§Ù„ÙØª او مقاومت Ú©ÙˆÛŒ . »
پر عراق د یرغل چمتوینه :
د امریکا کانګریس په Û²Û°Û°Û° Ú©ÛŒ د Ø§ÙØ±ÛŒÙ‚ایی پرمختګ او ÚšÛÚ«Ú¼ÛŒ مقرره تصویب Ú©Ú“Ù‡ یعنی هغسی یو په ظاهره ÚšÚ©Ù„ÛŒ قرارداد Ú†ÛŒ ویل ÛŒÛ Ø¯ وروسته پاته Ù‡Ûوادو سره د هغوی د هر Ú…Ù‡ پلورلو په بدل Ú©ÛŒ سوداګریزه Ú«Ù¼ÛŒ په بر Ú©ÛŒ لری Ø› یعنی دا Ú†ÛŒ د هر Ú…Ù‡ خصوصی کول ØŒ غیر انتظام ØŒ د بیو د کنټرول پای ته رسول او د خوړو او نورو شیانو سره مرسته ØŒ بهرنیو کمپنیو ته د داخلی کمپنیو غوندی ØÙ‚وق ورکول او ډیر نور Ù¾Ú©ÚšÛŒ شامل وو . د Ø§ÙØ±ÛŒÙ‚ایی پرمختګ او ÚšÛÚ«Ú¼ÛŒ Ù…Ù‚Ø±Ø±Û Ù†ÙˆØ±ÛŒ اړتیاوی هم Ù„Ø±Ù„Û Ù„Ú©Ù‡ : په Ø¯Û Ù‡Ú©Ù„Ù‡ مواÙقه Ú†ÛŒ « د داسی ÙØ¹Ø§Ù„یتونو څخه Ú‰Ú‰Ù‡ Ú†ÛŒ د امریکا ملی امنیت او یا ÛŒÛ Ù‡Ù… د Ø¨Ù‡Ø±Ù†Û ØªÚ«Ù„Ø§Ø±Û Ú«Ù¼ÛŒ له منÚÙ‡ یوسی . » امریکا د Û²Û°Û°Û² په نوامبر Ú©ÛŒ د Ù‡Ù…Ø¯Û Ù…Ø§Ø¯Û Ù¾Ù‡ رامخته کولو سره مورشیس ته شکایت ÙˆÚ©Ú“ Ú†ÛŒ په ملګرو ملتو Ú©ÛŒ د هغه Ù‡Ûواد سÙیر جګدیش کونجول په امنیت شورا Ú©ÛŒ د واشنګټن لخوا د عراق د وسلو د ګرویږنی په هکله د وروستي پریکړه لیک د Ù…Ø³ÙˆØ¯Û Ø³Ø±Ù‡ مینه او جدیت نه ښیی . نو هغه Ùˆ Ú†ÛŒ نوموړﺉ سÙیر هم بÛله ÚÙ†Ú‰Ù‡ د خپل ØÚ©ÙˆÙ…ت لخوا وروغوښتل سو .
کیمیاوی ÙˆØ³Ù„Û :
د برازیل « جوز بستنی » د کیمیاوی وسلو د مخنیوي د جوړښتون مشر Ùˆ . دا جوړښتون د Ø¯Û Ù„Ù¾Ø§Ø±Ù‡ تأسیس سوی Ùˆ Ú†ÛŒ د Û±Û¹Û¹Û´ کال د کیمیاوی وسلو د کنوانسیون پلی کول ÛŒÛ ØªØ¶Ù…ÛŒÙ† Ú©Ú“ÛŒ وای Ú†ÛŒ غوښته ÛŒÛ Ù¾Ù‡ لسو کالو Ú©ÛŒ د Ù†Ú“Û Ú©ÛŒÙ…ÛŒØ§ÙˆÛŒ ÙˆØ³Ù„Û Ù„Ù‡ منÚÙ‡ یوسی او دا کار به د Û±Û¹Û¹Û· د اپریل څخه Ù¾ÛŒÙ„ÛØ¯ïº‰ . د Û²Û°Û°Û° په Ù…Û Ú©ÛŒ د بستنی ÚšÙ‡ خدمت ته په درناوي سره Ú†ÛŒ هماغه د کیمیاوی وسلو او په Ù†Ú“Û Ú©ÛŒ ÛŒÛ Ø¯ کیمیاوی وسلو د ÙØ§Ø¨Ø±ÛŒÚ©Ùˆ د Ù…ØÙˆÙ‡ کولو دنده ډیره ÚšÙ‡ اجرا کوله او هر Ú…Ù‡ ÛŒÛ Ú…Ø§Ø±Ù„ ØŒ ØØªÛŒ مخکی له Ø¯Û Ú†ÛŒ Ù„ÙˆÙ…Ú“Ù†Û Ø¯ÙˆØ±Ù‡ ÛŒÛ Ù¾ÙˆØ±Ù‡ سی ØŒ په یوه سلا د ټولو غړو Ù‡Ûوادو لخوا د پنÚÙˆ نورو کالو لپاره بیا پر Ù‡Ù…Ø¯Û Ù…Ù‚Ø§Ù… وټاکل سو . د امریکا خارجه وزیر کولن پاول هغه ته د مننی په توګه ولیکل Ú†ÛŒ د ده کار « ډیر اغیزمن » دی . خو یو کال وروسته ÚÚ©Ù‡ د واشنګټن د غضب او قهر سره مخامخ سو Ú†ÛŒ د امریکا د وسلو صادرولو د Ù¾Ø§Ù„ÛŒØ³Û Ø¯ انتقادیانو پر خوا ÙˆØ¯Ø±ÛØ¯ïº‰ ØŒ او په تیره بیا هغه وخت Ø¨Û Ø³Ø±Ù†ÙˆØ´ØªÙ‡ سو Ú†ÛŒ وړاندیز ÛŒÛ ÙˆÚ©Ú“ Ú†ÛŒ عراق دي هم د کیمیاوی وسلو د مخنیوي د جوړښتون غړﺉ سی . بستنی په Ø¯Û Ù‡Ú…Ù‡ Ú©ÛŒ Ùˆ Ú†ÛŒ د عراق په هکله د دغه ادعا د اړونده ستونزی څخه د وتلو په غرض Ú†ÛŒ وایی هغه Ù‡Ûواد د ډله ییزه ÙˆÚ˜Ù†ÛŒ ÙˆØ³Ù„Û Ù„Ø±ÛŒ ØŒ خپل ګرویږونکي ور ولیږی . Ø¯Û Ú©Ø§Ø± امریکا وخښموله Ú†ÛŒ Ù‡Ø¯Ù ÛŒÛ Ø¯Ø§ Ùˆ Ú†ÛŒ په عراق Ú©ÛŒ د ولسمشر صدام ØØ³ÛŒÙ† له شره Ø¨ÛØºÙ…Ù‡ سی ØŒ خو په Ø¯Û ÚšÙ‡ Ù¾ÙˆÙ‡ÛØ¯Ù„ Ú†ÛŒ Ú©Ù‡ عراق د نوموړي جوړښتون غړی سی او هم د وسلو ګرویږونکو ته د ورتګ اجازه ورکړی ØŒ نو د هغه پر ضد به د پوÚÛŒ ØÙ…Ù„Û Ù„Ù¾Ø§Ø±Ù‡ ملاتړ له لاسه ورکړی . واشنګټن غوښته Ú†ÛŒ بستنی Ø§Ø³ØªØ¹ÙØ£ ÙˆÚ©Ú“ÛŒ او دوهمی Ø¯ÙˆØ±Û ØªÙ‡ Ùˆ نه رسیږی .
د نوموړی جوړښتون یو ویاند وویل Ú†ÛŒ « لوی ریًس بستنی ویلی دي Ú†ÛŒ زه به د یو یا Ú…Ùˆ Ù‡Ûوادو د غوښتنی له مخی Ø§Ø³ØªØ¹ÙØ£ Ùˆ نه Ú©Ú“Ù… . » ویاند زیاته Ú©Ú“Ù‡ Ú†ÛŒ « هغه د یو نړیوال جوړښتون د استقلال د ژغورنی لپاره د دغه ÙØ´Ø§Ø± په وړاندی مقاومت Ú©ÙˆÛŒ او په تیره بیا ÚÚ©Ù‡ اندیښمن دی Ú†ÛŒ دغسی کارونه به په آینده Ú©ÛŒ نور نړیوال جوړښتونونه هم د عینأ ÙØ´Ø§Ø±ÙˆÙ†Ùˆ سره مخامخ Ú©Ú“ÛŒ . »
دغه جوړښتون خپل ټول وس وکاراوه تر Ú…Ùˆ مقاومت ÙˆÚ©Ú“ÛŒ ØŒ خو امریکا د هغه لاس داسی وپÛچیً Ú†ÛŒ د خپلی مالی مرستی او Ø¨ÙˆØ¯Ø¬Û ØªÙ‡Ø¯ÛŒØ¯ ÛŒÛ ÙˆØ±ØªÙ‡ ÙˆÚ©Ú“ ØŒ یعنی داسی Ú†ÛŒ دغه جوړښتون به له منÚÙ‡ ولاړ سی . نو هغه Ùˆ Ú†ÛŒ امریکا د Û²Û°Û°Û² په اپریل Ú©ÛŒ ÙˆØªÙˆØ§Ù†ÛØ¯Ù‡ Ú†ÛŒ بستنی له دندی وشړی .
اسراییل Ù€ Ùلسطین :
د بوش ØÚ©ÙˆÙ…ت د Û²Û°Û°Ûµ په Ø¬Ù†ÙˆØ±Û Ú©ÛŒ د ملګرو ملتو د مرستو او کارونو د څانګی د مشر پیټر هنسن بیا ګومارنه وروسته له هغه بنده Ú©Ú“Ù‡ Ú†ÛŒ په امریکا Ú©ÛŒ Ù…ØØ§Ùظه کارو او یهودي ډلو او هم اسراییلی ØÚ©ÙˆÙ…ت هغه « د اسراییلو څخه Ù…ØªÙ†ÙØ± » وباله . Úینو اروپایی او عربی ØÚ©ÙˆÙ…تونو غوښته Ú†ÛŒ هنسن پر خپل دغه مقام تر نهو کالو وروسته بیا هم پاته سی ØŒ خو امریکا د اسراییلو د Ø¯Û Ø§Ø¯Ø¹Ø§ څخه ننګه ÙˆÚ©Ú“Ù‡ Ú†ÛŒ ویل ÛŒÛ Ù‡Ù†Ø³Ù† د « تروریسټانو » پر طر٠میلان او نرمښت لری .
هنسن داسی وویل : « ما غوښته Ú†ÛŒ پاته سم ØŒ خو په امریکا او اسراییلو Ú©ÛŒ بعضی Ú‰Ù„ÛŒ سته Ú†ÛŒ وایی زه Ú…Ù†Ú«Ù‡ خپلی دندی مخته ÙˆÚ“Ù… او همدا Ú‰Ù„ÛŒ پر هغه Ùیصله اغیزه لری Ú†ÛŒ نه غواړی زه بیا وټاکل سم . » ده ÚÚ©Ù‡ اسراییلی ØÚ©ÙˆÙ…ت وخښماوه Ú†ÛŒ د اسراییلی Ù¾ÙˆÚ Ù„Ø®ÙˆØ§ ÛŒÛ Ø¯ Ùلسطینیانو د کورونو یو مخ نړول په عامه تر انتقاد لاندی راوستل او ده دا عمل د نړیوالی بشر Ø¯ÙˆØ³ØªÛ Ú…Ø®Ù‡ ډیر سخت تیرﺉ وباله . هنسن همدا راز د اسراییلو لخوا د هغو کوچنیانو پر یو مخیزه وژلو هم په لوړ ږغ انتقاد کاوه Ú†ÛŒ د ملګرو ملتونو تر پالنی لاندی ښوونÚیو Ú©ÛŒ ÛŒÛ Ø³Ø± ته رسول ØŒ او هم ÛŒÛ Ø¯ اسراییلو هغه تګلاری ØºÙ†Ø¯Ù„Û Ú†ÛŒ په غزه Ú©ÛŒ ÛŒÛ Ø§Ù‚ØªØµØ§Ø¯ÛŒ سقوط او هلته ÛŒÛ Ø¯ Ú…Ù‡ نا Ú…Ù‡ یو ملیون کډوالو لوږه نوره هم پسی ډیروله .
هنسن وویل Ú†ÛŒ « زه خو داسی Ú…Ù‡ په ÚØ§Ù† Ú©ÛŒ نه وینم Ú†ÛŒ د اسراییلو څخه دي کرکه ØªØ±Û Ø«Ø§Ø¨ØªÙ‡ سی . خو په Ø´Ø±Ø§ÙØªÙ…ندانه توګه پر اسراییلو د هغه Ú…Ù‡ په هکله د انتقاد څخه Ú‰Ú‰Ù‡ نسم کولای Ú†ÛŒ Ùلسطینی کډوال د خطر سره مخامخ Ú©ÙˆÛŒ . زما دنده داسی نه ده Ú†ÛŒ ÚØ§Ù† د اسراییلو د نظر او کډوالو د نظر تر Ù…Ù†Ú Ø±Ø§ÙˆÙ„Ù… . بلکی زما دنده د کډوالو استاÚیتوب دی . »
د ملګرو ملتو عمومی منشی Ú©ÙˆÙÛŒ عنان هم هنسن ته ناوړه اطلاع ورکړه او داسی ÛŒÛ ÙˆØ±ØªÙ‡ وویل : « زه داسی کومه سیاسی پانګه نه لرم Ú†ÛŒ تا د امریکایانو څخه Ù¾Ø±Û ÙˆØ³Ø§ØªÙ… . »
په Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† Ú©ÛŒ د امریکایی Ù¾ÙˆÚ ØªÛŒØ±ÙŠ :
د Û²Û°Û°Ûµ په اپریل Ú©ÛŒ په Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† Ú©ÛŒ د ملګرو ملتو د بشری ØÙ‚وقو لوی ګرویږونکی مجبور سو Ú†ÛŒ د امریکایی ÙØ´Ø§Ø± له امله وروسته له هغه راووزي Ú†ÛŒ یو راپور ÛŒÛ ÙˆÚ“Ø§Ù†Ø¯ÛŒ Ú©Ú“ او په هغه Ú©ÛŒ ÛŒÛ Ø¯ بندیانو سره د امریکایی Ù¾ÙˆÚ Ø±ÙˆÛŒÙ‡ ØºÙ†Ø¯Ù„Û ÙˆÙ‡ . شری٠بسونی ÚÚ©Ù‡ امریکایی Ù¾ÙˆÚ Ø¯Ø±Ø¯ÙˆÙ„ÛŒ او خښمولی Ùˆ Ú†ÛŒ د یو کال مخکی یعنی هغه مهال راهیسی Ú†ÛŒ پر دغه دنده ټاکل سوی Ùˆ ØŒ پرله Ù¾Ø³Û Ø¯Û ØªÙ‡ اړم Ùˆ Ú†ÛŒ په Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† Ú©ÛŒ د امریکا په دوو خورا سترو اډو یعنی کندهار او بګرام Ú©ÛŒ د طالبانو او القاعده بندیانو سره Ù…Ø±Ú©Û ÙˆÚ©Ú“ÙŠ خو تر پایه په Ø¯Û Ú©Ø§Ø± Ùˆ نه ØªÙˆØ§Ù†ÛØ¯ . د بسونی د راپور غټ Ù¼Ú©ÙŠ دا وو Ú†ÛŒ شکمن بندیان بÛله Ù…ØÚ©Ù…Û Ú…Ø®Ù‡ بندیان وو ØŒ هغوی په پټو جÛلونو Ú©ÛŒ اچول سوي وو ØŒ او په خورا ناوړه شرایطو Ú©ÛŒ ÛŒÛ Ø¯ بند موده ØªÛØ±ÙˆÙ„Ù‡ .
ملګرو ملتو هم د بسونی وظیÙÙ‡ هغه مهال پای ته ورسوله Ú†ÛŒ امریکا دا ÙØ´Ø§Ø± پر راووړ Ú†ÛŒ د ده صلاØÛŒØª باید Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ سی تر Ú…Ùˆ د امریکایی Ù¾ÙˆÚ Ú©Ú“Ù†ÙŠ ÛŒÛ Ù¾Ù‡ وظیÙÙˆÛŒ چوکاټ Ú©ÛŒ شاملي نسی . بسونی Ú†ÛŒ په مصر Ú©ÛŒ Ø²ÙˆÚ©ÛØ¯Ù„ÛŒ او د ØÙ‚وقو پروÙیسور او په شیکاګو Ú©ÛŒ Ø§ÙˆØ³ÛØ¯ïº‰ ØŒ خپل دغه Û²Û´ مخیزه انتقادی راپور په جنیوا Ú©ÛŒ د ملګرو ملتو د بشری ØÙ‚وقو اړونده کمیسیون ته سپارلی Ùˆ . ده دا راپور په Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† Ú©ÛŒ تر یو کال Ø§ÙˆØ³ÛØ¯Ùˆ وروسته تهیه Ú©Ú“ÛŒ Ùˆ Ú†ÛŒ هلته ÛŒÛ Ø¯ Ø§ÙØºØ§Ù†Ø§Ù†Ùˆ ØŒ د نړیوالو څانګو د مامورینو او د Ø§ÙØºØ§Ù† بشری ØÙ‚وقو د کمیسیون سره Ù…Ø±Ú©Û Ú©Ú“ÙŠ ÙˆÛ Ø§Ùˆ ویلی ÛŒÛ ÙˆÙ‡ Ú†ÛŒ Ú…Ù‡ نا Ú…Ù‡ Û±Û°Û°Û° Ø§ÙØºØ§Ù†Ø§Ù† بندیان دي ØŒ اوهم ÛŒÛ Ø§Ù…Ø±ÛŒÚ©Ø§ÛŒÛŒ پوÚیان په Ø¯Û ØºÙ†Ø¯Ù„ÙŠ وو Ú†ÛŒ کورونو ته په زوره ننوزی ØŒ Ø§ÙˆØ³ÛØ¯ÙˆÙ†Ú©ÙŠ ÛŒÛ Ù†ÛŒØ³ÛŒ او توهین او تØÙ‚یر Ú©ÙˆÛŒ ÛŒÛ .
په ملګرو ملتو کی د امریکا نور شرارتونه :
امریکا په Û±Û¹Û´Û¹ Ú©ÛŒ د ملګرو ملتو عمومی منشی « ټریو لای » Ø¯Û ØªÙ‡ اړیوست Ú†ÛŒ د امریکا د خارجه وزارت سره یو لیکلی پټ تړون ÙˆÚ©Ú“ÛŒ Ú†ÛŒ د هغه له مخی به د اساسی آزادیو او هم ملګرو ملتو د منشور څخه سرغړوني څاری او هم به امریکایی ایجنټان هغه مراجعین پټ تر نظر تیروی Ú†ÛŒ ملګرو ملتو ته د لوړو دندو لپاره مراجعه Ú©ÙˆÛŒ . Ú©Ù‡ Ú…Ù‡ هم دا کار لومړی امریکایی اتباعو ته راجع Ú©ÛØ¯ïº‰ Ú†ÛŒ شمیر ÛŒÛ Û²Û°Û°Û° کسانو ته Ø±Ø³ÛØ¯ïº‰ ØŒ خو وروسته ÛŒÛ Ø¯ ملګرو ملتو د نمایندګیو نیمایی پرسونل هم په بر Ú©ÛŒ ونیول . وروسته دغه مخÙÛŒ قرارداد د ملګرو ملتو د نورو Ù‡Ûوادو اتباعو ته هم اوږد سو او په پای Ú©ÛŒ ÛŒÛ Ù¾Ù‡ بهر Ú©ÛŒ د ملګرو ملتو پر خاصو نمایندګیو هم اثر او Ù†Ùوذ ÙˆÚ©Ú“ . دغه قرارداد یوه داسی Ù‡Ú…Ù‡ وه تر Ú…Ùˆ ÛŒÙˆÛ Ø¯Ø§Ø³ÛŒ ØªÚ«Ù„Ø§Ø±Û ØªÙ‡ ÛŒÛ Ø±Ø³Ù…ÛŒØª ورکړی وای Ú†ÛŒ له وړاندی څخه لا Ù…Ù†ÚØªÙ‡ Ø±Ø§ØºÙ„Û ÙˆÙ‡ یعنی : د خارجه وزارت د ØªÚ«Ù„Ø§Ø±Û Ù‡Ø¯Ù Ø¯Ø§ Ùˆ Ú†ÛŒ متهعد او مصمم انتر ناسیونالیسټان د نړیوالو مدنی وظایÙÙˆ څخه Ù…ØØ±ÙˆÙ… Ú©Ú“ÛŒ او دغه وظای٠د امریکایی طرز او تلن Ù„Ø§Ø±Û Ø³Ø±Ù‡ عیار Ú©Ú“ÛŒ .
سرمنشی ( لای ) په Û±Û¹ÛµÛ² Ú©ÛŒ « د هغه Ù…ØØ±Ù…انه اطلاعاتو پر اساس Ú†ÛŒ د امریکا ØÚ©ÙˆÙ…ت ورکړي وو » Ø¯Ø±Û Ù‡ØºÙ‡ امریکایی سکرټران له دندو Ú«ÙˆÚšÙ‡ Ú©Ú“Ù„ Ú†ÛŒ د امریکا د سنا د مجلس د داخلی امنیت په ÙØ±Ø¹ÛŒ جرګه Ú«Û Ú©ÛŒ ÛŒÛ Ø¯ ګنهګار بللو پر ضد پنÚمه اصلاØÛŒ لایØÙ‡ تصدیق او تایید Ú©Ú“Û ÙˆÙ‡ . د Û· نورو امریکایانو څخه Ú†ÛŒ هغوی هم Ú©Ù¼ مټ کار Ú©Ú“ÛŒ Ùˆ ØŒ جبری غوښتنه وسوه Ú†ÛŒ وظیÙÙ‡ پریږدی خو معاش به ورکول کیږی .
په Û±Û¹Û¸Û³ Ú©ÛŒ په ملګرو ملتو Ú©ÛŒ د امریکا د سÙیر مرستیال د ملګرو ملتو نورو غړو ته وویل Ú†ÛŒ Ú©Ù‡ تاسو غواړﺉ Ú†ÛŒ د ملګرو ملتو مَقر د امریکا څخه بل ÚØ§ÛŒ ته نقل کړﺉ ØŒ نو د ریګن ØÚ©ÙˆÙ…ت به تاسی له دغسی کاره منع نه Ú©Ú“ÛŒ . چارلیس لیچن سټاین زیاته Ú©Ú“Ù‡ Ú†ÛŒ « موږ به ستاسو په وړاندی هیڅ کوم خنډ Ø±Ø§Ù…Ù†ÚØªÙ‡ نه Ú©Ú“Ùˆ . خو د امریکا د هیًت غړي به لنګر ګاه ته درڅخه کښته سی او ستاسی سره به په داسی ØØ§Ù„ Ú©ÛŒ خدای په امانی ÙˆÚ©Ú“ÛŒ Ú†ÛŒ په شپه Ú©ÛŒ به Ú©ÚšØªÛ Ù…Ø®ØªÙ‡ بیایاست . »
او په Û²Û°Û°Ûµ Ú©ÛŒ په ملګرو ملتو Ú©ÛŒ د امریکا سÙیر جان بولټن وټاکل سو Ú†ÛŒ داسی ریکارډ ÛŒÛ Ù‚Ø§ÛŒÙ… Ú©Ú“ : « د ملګرو ملتو غوندی بل هیڅ Ø´ÛŒ هم وجود نه لری . دلته یوه داسی نړیواله ټولنه یو ÚØ§ÛŒ Ø³ÙˆÛ Ø¯Ù‡ Ú†ÛŒ کله کله په Ù†Ú“Û Ú©ÛŒ د یوازیني او رښتیاني پاته Úواک لخوا رهبری کیږی Ú†ÛŒ هماغه د امریکا Ù…ØªØØ¯Ù‡ ایالتونه دي او کله Ú†ÛŒ هغه زموږ د ګټو سره مطابقت ولری نو موږ هم نورو ته وایو Ú†ÛŒ ورسره ملګري سی . » ... « په کانګریس Ú©ÛŒ ډیرﺉ جمهوریت غوښتونکي Ú†ÛŒ تقریبأ اکثریت جوړوی ØŒ نه یوازی دا Ú†ÛŒ په عمومی غونډه Ú©ÛŒ د رایو بایلل په باک نه رواړی ØŒ بلکی هغه یوه داسی پایله Ú«Ú¼ÛŒ Ú†ÛŒ وایی ګذاره راسره Ú©ÙˆÛŒ » ... « آن Ú©Ù‡ د ملګرو ملتو لس منزله هم Ú©Ù… سی ØŒ بیا به هم هغه ØØªÛŒ هیڅ کوم بدلون Ø±Ø§Ù…Ù†ÚØªÙ‡ نه کړای سی . » پای
دا Ùˆ د ( درغل دولت ) د کتاب شلم ÙØµÙ„ ØŒ Ú†ÛŒ د Û²Û´Û´ Ù… مخ څخه تر Û²Û·Û° Ù… مخ پوری په څلورو برخو Ú©ÛŒ تقدیم سو . والسلام ØŒ