ګرانو Ø§ÙØºØ§Ù† Úوانانو!Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† Ú†ÙŠ پنÚÙ‡ زره کلن تاریخ لري او ټول Ø§ÙØºØ§Ù† ولس په ویاړي Ú†ÙŠ زموږ ګران هیواد په Ù†Ú“Û Ú©ÙŠ یو Úلاند تاریخ لري،زموږ په ګاونډ او یا نوري Ù†Ú“Û Ú©ÙŠ Ú‰ÛØ± هیوادونه په مصنوعي ډول Ø±Ø§Ù…Ù†ÚØªÙ‡ سوي او یا Úني داسي ملکونه Ú†ÙŠ د تاریخ په اوږدو Ú©ÙŠ د دنیا په نقشه Ú©ÙŠ موجود وه مګر په Ø§ÙˆØ³Ù†Û Ù†Ú“Û Ú©ÙŠ د Ù†Ù‚Ø´Û Ú…Ø®Ù‡ وتلي او تجزیه سوي دي.مګر دغه تجزیه سوي هیوادونه د خپلو اولسونو د Ø¨Û Ù¾Ø±ÙˆØ§ÛŒÛ Ø§Ùˆ Ø³Ø±ØªÙ…Ø¨Ú«Û Ú…Ø®Ù‡ Ø¯Û Ù…Ø±ØÙ„Û ØªÙ‡ Ø±Ø³ÛØ¯Ù„ÙŠ دي او تجزیه سوي دي.مګر الØÙ…دالله زموږ ګران هیواد Ú†ÙŠ Ùˆ نړیوالو ته Ú‰ÛØ± ستراجیکي اهمیت لري Ú†ÙŠ منÚÙ†Û Ø§Ø³ÛŒØ§ او عربي بØÛŒØ±Ù‡ له منÚني Ø®ØªÛŒÚ Ø³Ø±Ù‡ نښلوي د تاریخ په اوږدو Ú©ÙŠ ÛŒÛ ØºÙˆÚšØªÙŠ دي Ú†ÙŠ زموږ ګران هیواد هم Ù„Ú©Ù‡ د Ù†Ú“Û Ø¯ تجزیه سوي او یا د Ù…Ø³ØªØ¹Ù…Ø±Û Ù¾Ù‡ توګه تر لاس لاندي راولي.مګر زموږ دغه غیرتمن اولس او د پښتون قوم یو اتل سرغوڅوونکي جواب ورکړي،لکه په Û±Û¶Û´Û¹Ù…Ûلادي Ú©ÙŠ میرویس خان نیکه Ùˆ ایرانیانو ته،په اولسمه Ù¾ÛÚ“Û Ú©ÙŠ مخلوته(Ø®ÙˆØ´ØØ§Ù„ خان،ایمل خان،دریاخان او پیر روښان په Û±Û·Û´Û· Ú©ÙŠ ایرانیانو ته)،هندوانو او پنجاپیانو(سیکانو)ته لوی امپراطور اØÙ…دشاه بابا،په Û±Û¸Û³Û¸Ù…Ûلادي Ú©ÙŠ Ø§Ù†Ú«Ø±ÛØ²Ø§Ù†Ùˆ ته غازي عبدالله خان،وزیر Ù…ØÙ…د اکبرخان،مØÙ…دجان خان وردګ،ملامشک اندړ او امین الله خان لوګري،په Û±Û¸Û¸Û° Ù…Ûلادي کال Ú©ÙŠ ته غازي Ù…ØÙ…د ایوب خان او Ù…Ù„Ø§Ù„Û Ù…ÛŒÙˆÙ†Ø¯ÙˆØ§Ù„Ù‡ØŒØ¯ ۱۹۸۹کال د اګست پر Û±Û¹ Ø§Ù†Ú«Ø±ÛØ²Ø§Ù†Ùˆ ته ستر واکمن غازي امان الله خان بابا،په۱۹۲۹مÛلادي کال Ú©ÙŠ د Ùˆ سقاویانو ته ستر پښتون وزیر Ù…ØÙ…د Ú«Ù„ خان بابا،مارشال شاولي خان غازي،جنرال Ù…ØÙ…د نادرخان(د ظاهرشاه بابا پلار)،جرنیل یارمØÙ…دخان ÙˆØ²ÛŒØ±ØŒÙ…Ù„Ø§ØµØ§ØØ¨ چکنورشاه Ù…ØÙ…وداو په Û±Û¹Û¸Û¹Ù…Ûلادي کال Ú©ÙŠ د روسانو او ببرکانو په مقابل Ú©ÙŠ Ø§ÙØºØ§Ù† Ø§ÙˆÙ„Ø³ØŒØ§ÙØºØ§Ù† Úوانانو او شهید ډاکټر نجیب الله خان په پوره Ù…Ûړانه او خپله پښتني توره دا هیواد د هر یرغلګر د یرغل څخه ساتلی دی او تر Ø¯Û ÛŒÙˆÙˆÛŒØ´ØªÙ…ÙŠ Ù¾ÛÚ“Û Ù¾ÙˆØ±ÙŠ را Ø±Ø³ÛØ¯Ù„ÛŒ دی.مګر دا اوس هم Úني متجاوزین اخته دي Ú†ÙŠ زموږ وطن را تجزیه او یا هم مستعمره Ú©Ú“ÙŠ.پر دغه پورتني تاریخي واقعو Ø¨Ø±Ø³ÛØ±Ù‡ Úني داخلي او بهرني جاسوسان زموږ د دغو پورتنیو مشرانو په سپکاوي شروع Ú©Ú“Û ÙˆÙ‡ او ده.Ù„Ú©Ù‡ د اØÙ…دشابابا کارتون Ú†ÙŠ د کابل په یوه ورÚپاڼه ښودل سوی و،او همدارنګه د سترغازي امان الله خان بابا سپکاوی Ú†ÙŠ د ÛŒÙˆÛ Ø¨Ù‡Ø±Ù†Û Ø§Ø¯Ø§Ø±Û ØºÚ“ÙŠ(ÚØ§Ù† ته یو تنظیم(ګوند)لري او په Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† Ú©ÙŠ ÙØ¯Ø±Ø§Ù„ÙŠ نظام غواړي ÙˆÚ©Ú“).مګر دغي ØÚ©ÙˆÙ…تي ادارو د هغه په اړوند کوم اقدام ونه Ú©Ú“ Ú†ÙŠ زموږ د Ø§Ø²Ø§Ø¯Û Ø±Ø§ÙˆÚ“ÙˆÙ†Ú©ÙŠ ستر غازي امان الله خان بابا Ø¯ÙØ§Ø¹ وکړي،مګر د Úينو Ø®ØªÛŒÚ ÙˆÙ„Ø§ÛŒØªÙˆÙ†Ùˆ Úوانانو Ù…Ø¸Ø§Ù‡Ø±Û ÙˆÚ©Ú“Û Ø®Ùˆ ØÚ©ÙˆÙ…ت هیڅ غوږ ونه ګراوه او بل د ستر پښتون وزیر ØµØ§ØØ¨ مومند Ú†ÙŠ د ستر Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† د جوړولو Ùکر ÛŒÛ Ø¯Ø±Ù„ÙˆØ¯ نن او پرون ÛŒÛ Ø³Ù¾Ú©Ø§ÙˆÛŒ Ú©Ûږي،خو بیا هم Ú…ÙˆÚ© د هغه Ø¯ÙØ§Ø¹ نه سي کولای.هغه داسي Ú†ÙŠ Úني بهرني جاسوسان ÛŒÛ ÛŒØ±ØºÙ„Ú«Ø±ØŒØ¯ÛŒÚ©ØªØ§ØªÙˆØ±ØŒØ¸Ø§Ù„Ù…ØŒØ®Ø§Ù† سالاریزم او پښتون نیشنلیسټ بولي او Ú©Ù‡ Ú†ÛØ±ÙŠ ØªØ§Ø³ÙŠ(Ú«ÙˆÚ«Ù„ سیرچ) ته د وزیر Ù…ØÙ…د Ú«Ù„ خان مومند بابا نوم ورکړی نو د ده په اړه به په لسګونو ویبپاڼي دغه پورتني Ù„ÙØ¸ÙˆÙ†Ù‡ استعمالوي.او غبار Ú†ÙŠ په خپله هم یو Ø§ÙØºØ§Ù† ادیب دی،موږ ټول ورته په Ø§ØØªØ±Ø§Ù… قایل یو،هغه هم داسي لیکني Ú©Ú“ÙŠ دي Ú†ÙŠ Ú‰ÛØ± د تعصب ÙˆÚ“ دي.دا Ú†ÙŠ دی ولي د وزیر Ù…ØÙ…د Ú«Ù„ خان مومند بابا سره دومره تعصب لري علت ÛŒÛ Ú…Ù‡ Ø´ÛŒ دی؟جواب ÛŒÛ Ø²Ù…Ø§ په آند دا دی:- Ú†ÙŠ دوی زموږ سره په وطن Ú©ÙŠ په اقلیت Ú©ÙŠ اوسÛÚ–ÙŠ.مګر دوی زموږ وروڼه دي،زموږ غوښه ده،د Ø¯Û ÙˆØ·Ù† بچیان دي او موږ داسي نه وایو Ú†ÙŠ دا وطن د پښتنو دی،دلته Ú†ÙŠ هر قوم د هر مذهب او هر دین وي او دلته اوسÛÚ–ÙŠ هغه Ø§ÙØºØ§Ù†Ø§Ù† دي او هغه د Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† د استقلال په جنګ Ú©ÙŠ شریک Ø§ÙˆØ³ÛØ¯Ù„ÙŠ دي او د وطن Ø¯ÙØ§Ø¹ ÛŒÛ Ú©Ú“Û Ø¯Ù‡.مګر د Úینو استخباراتي ارګانونو له خوا په موږ Ú©ÙŠ داسي Ø§ÙØºØ§Ù†Ø§Ù† روزلي وه Ú†ÙŠ د وطن د Ø®Ø±Ø§Ø¨ÛØŒØªØ¬Ø²ÛŒÛ او وروروژني لپاره کار وکړي،نو د دغو جاسوسانو په مقابل Ú©ÙŠ ستر پښتون Ù…ØÙ…د Ú«Ù„ خان بابا په پوره Ø§ÛŒÙ…Ø§Ù†Ø¯Ø§Ø±Û Ø§Ùˆ Ø³Ø±Ù¾Ø±Ø³ØªÛ Ø³Ø±Ù‡ Ø¯ÙØ§Ø¹ Ú©Ú“Û Ø¯Ù‡ او په شمالي ولایتونو Ú©ÙŠ د دغو کوډلي Ú“Ù†Ú«ÙŠ Ú©Ú“ÙŠ دي.نن او پرون د هغو جاسوسانو وارثان او پیروانو دغه اواز اوچت Ú©Ú“ÛŒ او دغه Ù†Ø§Ø±Û ÙˆÙ‡ÙŠ مګر دغه جاسوسان دي باخبره اوسي!Ú©Ù‡ نن وزیر Ù…ØÙ…د Ú«Ù„ خان مومند بابا نسته مګر په Ø§ÙØºØ§Ù† اولس Ú©ÙŠ به بل مومند بیا راÚÙŠ او دا کوډلي به ÛŒÛ Ù†Ú“ÙˆÙŠ او دا ارمان به ÛŒÛ Ù‡ÛŒÚ…Ú©Ù„Ù‡ نه پوره Ú©ÛÚ–ÙŠ انشاالله.تر Ø¯Û Ø®Ø¨Ø±Ùˆ به Ø±Ø§ØªÛØ± سم ÚÚ©Ù‡ په Ø¯Û Ø®Ø¨Ø±Ùˆ کتابونه Ú‰Ú©ÛÚ–ÙŠ او هم Ú‰Ú© سوي دي.اوس باید د وزیر Ù…ØÙ…د اکبرخان بابا لنډ Ù¾Ûژندلیک او ژوندلیک تاسي ته وړاندي Ú©Ú“Ù… Ú†ÙŠ Ø§ÙØºØ§Ù† Úوانان ÛŒÛ ÙˆÚ«ÙˆØ±ÙŠ او د خپل وطن د ملي مبارزینو څخه خبر سي
وزیر Ù…ØÙ…د Ú«Ù„ خان مومند بابا
وزیر ØµØ§ØØ¨ د Ù…ØÙ…د خورشید خان زوی،د مومن خان لمسی او د عبدالکریم خان کړوسی دی،په خټه د ÙˆÛØ²Ùˆ مومند او په ÙˆÛØ²Ùˆ Ú©ÙŠ ØØ³Ù† Ø®ÛÙ„ و،دی په Û±Û³Û°Û³ هجري قمري کال د کابل د اندرایبو په Ú©ÙˆÚ…Ù‡ Ú©ÙŠ زÛÚ–ÛØ¯Ù„ÛŒ Ø¯ÛŒØŒÙ„ÙˆÙ…Ú“Û Ø²Ø¯Ù‡ Ú©Ú“Ù‡ ÛŒÛ Ù¾Ù‡ خصوصي ډول ÙˆÚ©Ú“Ù‡ او بیا په Û±Û³Û²Û· Ú©ÙŠ د ØØ±Ø¨ÙŠ ÚšÙˆÙˆÙ†ÚÙŠ په دوهم ټولګي Ú©ÙŠ شامل سو په پنÚÙ‡ کاله Ú©ÙŠ ÛŒÛ Ø®Ù¾Ù„ عسکري تعلیم سرته ورساوه او پس له هغه د اردلیانو په غونډ Ú©ÙŠ د قومندان په ØµÙØª وټاکل سو،دغه وخت ÛŒÛ Ù‡Ù… شاهي ټولګي ته درس ورکاوه او هم ÛŒÛ Ø¯ ØØ±Ø¨ÙŠ ÚšÙˆÙˆÙ†ÚÙŠ د ښوونکي دنده چلوله.د دغه خدمت په نتیجه Ú©ÙŠ د سپه سالار ØµØ§Ù„Ø Ù…ØÙ…د خان د یاور په ØµÙØª وټاکل سو او بیا د شاهي ګارډ قومندان سو، یو Ú…Ù‡ وخت ÛŒÛ Ù¾Ù‡ ترکیه Ú©ÙŠ د Ø§ÙØºØ§Ù†ÙŠ Ø³ÙØ§Ø±Øª د نظام آتشه په ØÛŒØ« دنده اجرا Ú©Ú“Û Ø¯Ù‡.مومند بابا په Û±Û³Û°Û° هجري شمسي Ú©ÙŠ د((مجموعه عسکري))د Ù…Ø¬Ù„Û Ù…ÛŒØ¯ÛŒØ±ÛŒØª هم Ú©Ú“ÛŒ دی Ú†ÙŠ د ØØ±Ø¨ د وزارت له خوا Ø®Ù¾Ø±ÛØ¯Ù„ دي په Û±Û³Û°Û³ هجري شمسي Ú©ÙŠ د پکتیا د Ø¹Ø³Ú©Ø±Û Ù‚ÙˆÙ…Ù†Ø¯Ø§Ù† او اعلی ØØ§Ú©Ù… په توګه وټاکل سو په Û±Û³Û°Û¶ شمسي کال Ú©ÙŠ د مزار شری٠د ملکي پلټني د رئیس په ØµÙØª مقرر سو،د سقوي انقلاب په وخت Ú©ÙŠ ÛŒÛ Ù„ÙˆÙ…Ú“ÛŒ له سردار Ù…ØÙ…د هاشم خان سره او بیا ÛŒÛ Ù¾Ù‡ پکتیا Ú©ÙŠ د سردار Ù…ØÙ…د نادرشاه سره په Ú©Ù„Ú©Ù‡ ملا وتړله او په زړه پوري خدمتونه ÛŒÛ Ø³Ø±ØªÙ‡ ورسول، د هیواد د نجات نه وروسته د سردار Ù…ØÙ…د هاشم خان په کابینه Ú©ÙŠ د داخله وزیر په توګه وټاکل سو خو وروسته ÛŒÛ Ø§ÙˆÙ„ د ننګرهار په ولایت Ú©ÙŠ او بیا د پروان په ولایت Ú©ÙŠ د تنظیمه رئیس په توګه وظیÙÙ‡ هم په ÚšÙ‡ شان چلوله.په دغو ولایتونو Ú©ÙŠ ÛŒÛ Ú†ÙŠ پوره کراري راوستله نو بیا په Û±Û³Û±Û± شمسي کال Ú©ÙŠ د کندهار او ÙØ±Ø§Ù‡ د ولایتونو د تنظیم لپاره ولÛÚ–Ù„ سو.په Û±Û³Û±Û³ شمسي کال Ú©ÙŠ د کتغن،بدخشان،مزارشری٠او Ù…ÛŒÙ…Ù†Û ÙˆÙ„Ø§ÛŒØªÙˆÙ†Ùˆ د تنظیمه رییس په توګه وټاکل سو.په هر ÚØ§ÛŒ Ú©ÙŠ ÛŒÛ Ø®Ù¾Ù„Ù‡ اسلامي او پښتني دنده په پوره Ø§ÛŒÙ…Ø§Ù†Ø¯Ø§Ø±Û Ø³Ø±ØªÙ‡ ورسول او د خپلو ÚšÙˆ خدمتونو په خاطر ÛŒÛ Ø¯(لمراعلی)لوړ نښان واخیست.دی په Û±Û³Û±Û¹ شمسي کال Ú©ÙŠ د دولت د وزیر په توګه مقرر سو او پس له دغه وخت نه ÛŒÛ Ù†ÙˆØ± عمر په خپل کاله Ú©ÙŠ د پښتو ژبي په علمي او ادبي خدمت Ú©ÙŠ ØªÛØ± Ú©Ú“ او په Û±Û³Û³Û´ شمسي کال Ú©ÙŠ د لویي Ø¬Ø±Ú«Û Ø¯ رئیس د نایب په توګه غوره کړای سو.دغه ننګیالی،توریالی،خبرلوڅ او جګړه مار پښتون د Û±Û³Û´Û³ شمسي کال د زمري د میاشتي پر ۲۷مه Ù†Ûټه د Ø³Û Ø´Ù†Ø¨Û Ù¾Ù‡ ÙˆØ±Ú Ø¯ سهار پر اته بجو د اتیا کالو په عمر د بریکوټ په یو کرایي کور Ú©ÙŠ ÙˆÙØ§Øª سو.
اناالله واناالیه راجعون
د ارواښاد مومند بابا ÙØ§ØªØÙ‡ د پوهني د وزارت له خوا د اسد پر ۲۸مه Ù†Ûټه Ø¯Ø´ÛØ±Ù¾ÙˆØ± په لوی جومات Ú©ÙŠ واخیستله سوه.د ده د ÙØ§ØªØÛ مراسمو ته Ú‰ÛØ± لوړ پوړي چارواکي د ظاهرشاه په ګډون راغلي وو.Ù…ØÙ…د Ú«Ù„ خان مومند بابا نارینه اولاد نه درلود یوازي یوه لور ÛŒÛ Ø¯Ø±Ù„ÙˆØ¯Ù‡ Ú†ÙŠ په خپل ژوندون ÛŒÛ Ø¯ لال پوري ØµØ§Ù„Ø Ù…ØÙ…د خان زوی ته ÙˆØ±Ú©Ú“Û ÙˆÙ‡.ارواښاد مومند بابا پر سیاسي او عسکري خدمتونو Ø³Ø±Ø¨ÛØ±Ù‡ په علمي او ادبي برخو Ú©ÙŠ هم پاخه ګامونه اخیستي دي او د پښتو ژبي د ژوندانه لپاره ÛŒÛ ØºÙ¼ کارونه Ú©Ú“ÙŠ دي. کوم وخت Ú†ÙŠ په کندهار Ú©ÙŠ تنظیمه رئیس وو نو هلته ÛŒÛ Ø§Ø¹Ù„ÛŒØØ¶Ø±Øª Ù…ØÙ…د نادرشاه په اجازه په ۱۳۱۱شمسي کال Ú©ÙŠ د پښتو انجمن Ù„ÙˆÙ…Ú“Û ØªÛŒÚ–Ù‡ Ú©Ûښوده Ú†ÙŠ بیا همدغه انجمن کابل ته راوغوښتل سو او د کابل د ادبي انجمن سره یو ÚØ§ÛŒ سو او وروسته ورنه په Û±Û³Û±Û¶ شمسي کال Ú©ÙŠ د پښتو ټولنه جوړه سوه.ده په کندهار Ú©ÙŠ رسمي Ø¯ÙØªØ±ÙˆÙ†Ù‡ په پښتو اړولي وو Ú†ÙŠ بیا وروسته دغه لاره چا ټینګه نه کړای سوه.ده په کندهار Ú©ÙŠ Ú‰ÛØ± Úلمیان وروزل او د پښتو د خدمت میدان ته ÛŒÛ ÙˆØ§ÛŒØ³ØªÙ„. د کندهار طلوع Ø§ÙØºØ§Ù† هم د ده په امر په پښتو اوښتی دی. د ده لومړنی اثر د پښتو سیند څخه شروع Ú©ÛÚ–ÙŠ د Ø¯Û Ù‚Ø§Ù…ÙˆØ³ د لیکلو لپاره ÛŒÛ Ù„Ù‡ Ú‰ÛØ± پخوا څخه د لغاتو په را غونډولو لاس پوري Ú©Ú“ÛŒ وو خو د کتاب په Ø´Ú©Ù„ په Û±Û³Û±Û¶ شمسي کال Ú©ÙŠ د کابل په عمومي چاپخانه Ú©ÙŠ چاپ سو او ناچاپه کتابونه ÛŒÛ Ù‡Ù… سته Ú†ÙŠ عبارت دي له Û±- پښتني روزنه
۲-پښتونواله
Û³Ù€ د پښتو لویه Ù†ØÙˆ(معاني او بیان)
۴- د پخلي کتاب چي ۴۰۰ مخونه لري...
په اخیر Ú©ÙŠ دا وایم د Ø®ÙˆØ´ØØ§Ù„ بابا خبره باید هر Ú…ÙˆÚ© واوري
ټيټ مي مه بوله غورÚÙ†Ú« راباندي Ù…Ú©Ú“Ù‡
زه په Ù‡Ù…Ø¯Û Ø§ÙØªØ§Ø¯Ú«ÙŠ Ú©ÙŠ لوی Ú«Ú“Ù†Ú« یم