Ø®ØªÛŒÚ Ø§Ø¯Ø¨ÙŠ بهیر د تل په شان خپله Û³Û° مه اونیزه غونډه د Û±Û³Û¹Û± کال د Ø³Ù„ÙˆØ§ØºÛ Ù…ÛŒØ§Ø´ØªÛ Ù¾Ù‡ Û²Û° Ù†Ûټه د جلال اباد ښار د میدوتیک په انګړ Ú©Û ØªØ±Ø³Ø±Ù‡ Ú©Ú“Ù‡.
مشران Ù…Ûلمانه ÙŠÛ Ù…ØÙ…د ÙØ§Ø±ÙˆÙ‚ دیدار او غزیزالدین ÛŒÙˆØ³ÙØ²ÛŒ وو، د کوربه پر Ú…ÙˆÚ©Û ÙˆØ±Ø³Ø±Ù‡ ص٠الله سنګین ناست Ùˆ.او د Ø¯Ø±ÛŒÚ Ú†Ø§Ø±Û Ø¬Ù…Ø§Ù„ ثاقب سمبالولÛ.
غونډه Ù…ØÙ…ود خزان د قران پاک په Ú…Ùˆ مبارکو ایاتونو پرانیستله. د ایمل مړوند د نشتون له امله د ØªÛØ±Û Ù†Ø§Ø³ØªÛ Ú«Ø²Ø§Ø±Ø´ ونه لوستل شو.
د توکو د Ø§Ø±Ø²ÙˆÙ†Û Ù¾Ù‡ برخه Ú©Û Ù‡Ù„Ø§Ù„ اØÙ…د عاجز د (( د Ù†Ø§Ù‡ÛŒÙ„Û ))په نوم خپله لنډه کیسه Ú©Ø±Ú©ØªÙ†Û ØªÙ‡ ÙˆÚ“Ø§Ù†Ø¯Û Ú©Ú“Ù‡ØŒ Ú†Û Ø¯ خبرو پیل Ù¾Ø±Û Ø¶ÛŒØ§Ø§Ù„Ø¯ÛŒÙ† همت مل ÙˆÚ©Ú“ØŒ نوموړي Ú©Ù‡ Ú…Ù‡ هم د عاجز عاجزانه Ù‡Ú…Ù‡ وستایله، خو زیاته ÙŠÛ Ú©Ú“Ù‡ Ú†Û Ø¯ هلال نه کیسه یو Ú…Ù‡ اوږده Ø´ÙˆÛ Ù‡Ù…Øª مل په کیسه Ú©Û Ø¯ شعر راوستل سم ونه بلل او زیاته کړه، Ú†Û Ù¾Ù‡ کیسو Ú©Û Ø´Ø¹Ø±ÙˆÙ†Ù‡ او Ø³Ù†Ø¯Ø±Û Ø±Ø§ØªÙ„ÛŒ شي خو عاجز Ú†Û Ù¾Ù‡ کوم ÚØ§ÛŒ Ú©Û Ø´Ø¹Ø± راخیستی دی مناسب ÚØ§ÛŒ د شعر لپاره نه دی او اضاÙÙŠ په Ú©Û Ù„ÛŒÚ©Ù„ شوی دی.
ډاکټر بشیر اØÙ…د پرهر بیا Úینو تکراري جملو ته ګوته ونیوله Ú†Û Ù„Ù‡ انده ÙŠÛ Ú©ÛŒØ³Ù‡ ÙŠÛ Ù¾ÛŒÚ©Ù‡ Ú©Ú“Û Ø¯Ù‡ØŒ د پرهر په وینا په کیسه او لیکنه Ú©Û Ø¨Ø§ÛŒØ¯ تر ورستیي بریده Ù‡Ú…Ù‡ ÙˆÚ©Ú“Ùˆ Ú†Û Ø¯ تکراري او سولیدلو کلیمو څخه ÚØ§Ù† وساتو.
د نوموړي په وینا تکراري کلیمي او Ø¬Ù…Ù„Û Ø¯ Ú©ÛŒØ³Û ÛŒØ§ داستان خوند له منÚÙ‡ ÙˆÚ“ÙŠ.
نادر دانش هم د پرهر سره په یوه خوله Ùˆ او Úينو تکراري جملو ته ÙŠÛ Ø§Ø´Ø§Ø±Ù‡ کوله Ú†Û Ù¾Ù‡ باور ÙŠÛ Ø¯ Ú©ÛŒØ³Û Ø±Ù†Ú« ÙŠÛ ØªØª Ú©Ú“ÛŒ دی او لوستونکو ته Ø³ØªÚ“Û Ú©ÛŒØ¯ÙˆÙ†Ú©Û ØªÙ…Ø§Ù…ÛŒÚ–ÙŠ .
اومید خیران بیا د Ú©ÛŒØ³Û Ù¾Ù‡ ØªØ®Ù†ÛŒÚ©Û Ø§Ú“Ø®ÙˆÙ†Ùˆ وګړیدلو او Úينو املايي ØªÛØ±ÙˆØªÙ†Û ÙŠÛ ÛŒØ§Ø¯Û Ú©Ú“Û Ù‡ØºÙ‡ وویل موږ باید په لیکلو Ú©Û Ù„ÛŒÚ© Ù†ÚšÙˆ او املايي ØªÛØ±ÙˆØªÙ†Ùˆ ته Ú‰ÛØ± پام ÙˆÚ©Ú“Ùˆ او خپله لیکنه تل دوه Ø¯Ø±Û Úله ولولولو تر Ú…Ùˆ په Ú©Û Ú©ÙˆÙ…Ù‡ ØªÛØ±ÙˆØªÙ†Ù‡ ونه اوسي.
اØÙ…د جمال جمال وویل: ((میراث مور ته نه Ù¾Ø§ØªÛ Ú©ÛŒÚ–ÙŠØŒ Ø¨Ù„Ú©Û Ø¬Ù…Ø§Ù„ ته Ù¾Ø§ØªÛ Ú©ÛŒÚ–ÙŠØŒ نو د مور په مړینه Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ú©Ù…Ø§Ù„ ته میراث نه Ù¾Ø§ØªÛ Ú©ÛŒÚ–ÙŠØŒ Ø¨Ù„Ú©Û Ø¯ جمال په مړینه Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ú©Ù…Ø§Ù„ ته مثراث Ù¾Ø§ØªÛ Ú©ÛŒÚ–ÙŠ)).
بازمØÙ…د عابد هم د میراث په برخه Ú©Û Ø¯ جمال د خبرو ملا وتړله او همدارنګه ÙŠÛ ÙˆÙˆÛŒÙ„ Ú†Û Ø¯ ((خاورین)) لوښي Ù¾Ø±ÚØ§ÛŒ Ú©Ù‡ کوم بل نوم راغلی وای او یا ÙŠÛ ÙˆØ±ØªÙ‡ “ګڼدولی†کارولی وای نو له انده ÙŠÛ ÚšÙ‡ به راغلی Ùˆ.
نوموړي په کیسه د شعر راوړلو په اړه وویل ØŒÚ†Û Ú©ÛŒØ³Ù‡ د مور په اړه لیکل شوی ده نو شعر راوړل په Ú©Û Ù¾Ø± ÚØ§ÛŒ نه دي راغلي. د عابد په خبره Ú©Ù‡ Ú†ÛØ±ØªÙ‡ دا کیسه جانان ته لیکل Ø´ÙˆÛ ÙˆÙ‡ØŒ نو بیا Ú©Ù‡ شعر راغلی هم Ùˆ Ú…Ù‡ ستونزه ÙŠÛ Ù†Ù‡ پیدا کوله.
پرهر وویل Ú©Ù‡ Ú†ÛØ±ØªÙ‡ د میراث خبره د مور نه زوی ته راواوړي نو یو ÚšÙ‡ کیسه ترÛنه جوړیدای شي.
Úينو نورو ملګرو هم د ډاکټر پرهر خبره تایید Ú©Ú“Ù‡.او ویل ÙŠÛ Ú†Û Ù…ÛŒØ±Ø§Ø« تل زوی ته Ù¾Ø§ØªÛ Ú©ÛŒÚ–ÙŠ نه مورته ØŒ نو باید کیسه Ú©Û Ú©Ù…Ø§Ù„ د میراث لپاره د خپل وراره د وژلو Ù‡Ú…Ù‡ ÙˆÚ©Ú“ÙŠ نه د هغه د مور وژلو .
ښاعلي عبدالله Ø§ØºÛØ² وویل، زموږ په ټولنه Ú©Û ØªØ± Ú‰ÛØ±Ù‡ د پنÚÙˆ کلونو په شاخوا Ú©Û Ù‡Ù„Ú©Ø§Ù† د تلاق په مانا نه پوهیږي او په بازار Ú©Û Ù¾Ù„Ø³Ù¼ÙŠÚ© هم نه شي خر څولی.
هغه زیاته کړه، Ú†Û Ù¾Ù‡ کیسه Ú©Û Ú©Ø±Ú©Ù¼Ø± جمال دی خو Ù„ÙˆØ¨ØºØ§Ú“Û ÙŠÛ Ø¨ÛŒØ§ د هغه مور Ø±Ø§ØºÙ„Û Ø¯Ù‡ØŒ Ú†Û Ú©ÛŒØ³Ù‡ ÙŠÛ Ø¯ خپل خالات نه ÙˆÛŒØ³ØªÛ Ø¯Ù‡.
خو Úينو ملګرو ورسره ونه منله او ÙˆÛ ÙˆÛŒÙ„ Ú†Û Ú©ÙˆØ±Ù†Û Ø³ØªÙˆÙ†Ø²Ùˆ Ú‰ÛØ±ÛŒ ماشومان اړ Ú©Ú“ÙŠ دي Ú†Û Ù¾Ù‡ بازارونو Ú©Û ØªÙˆÚ©ÙŠ وپلوري او د ÚØ§Ù† لپاره یوه Ù…Ú“Û Ú‰ÙˆÚ‰Û Ù¾ÛŒØ¯Ø§ Ú©Ú“ÙŠ.
لیاقت خان غزت مل بیا يټنګار کولو Ú†Û Ù…ÙˆÚ– باید په کرکتنه Ú©Û ÛŒÙˆØ§Ø²Û Ù…Ù†ÙÙŠ Ø®Ø¨Ø±Û ÙˆÙ†Ù‡ Ú©Ú“Ùˆ او Úینو ÚšÙˆ او مثبتو Ù¼Ú©Ùˆ ته هم اشاره وکړو، هغه د Ú©ÛŒØ³Û Ù†ÙˆÙ… خوښ نه Ú©Ú“ او ټينګار ÙŠÛ ÙˆÚ©Ú“ØŒ Ú†Û Ø¯ Ø¯Û Ù†ÙˆÙ… پر ÚØ§ÛŒ Ø¯Û ÙˆØ±ØªÙ‡ بل مناسب نوم ولټول شي.
غزالدین ÛŒÙˆØ³ÙØ²ÙŠ Ø¨ÛŒØ§ وویل Ú†Û Ø¯ Ú©ÛŒØ³Û Ù¾Ù‡ ÛŒÙˆÚØ§ÛŒ Ú©Û Ø¯ Ù…ØÙ…دالله نوم راغلی دی، خو ښکاره شوی نه دی Ú†Û Ù„Ù‡ جمال سره کومه او Ú…Ù‡ اړیکه لري.
بازعابد بیا د همت مل د Ù‡ØºÛ Ø®Ø¨Ø±Û Ø³Ø±Ù‡ همغږی نه و، Ú†Û Ú«ÙˆÙ†Ø¯Û Ú©ÛŒØ³Ù‡ اوږده ده هغه د استاد اسدالله ØºØ¶Ù†ÙØ± یوه کیسه د بÛÙ„Ú«Û Ù¾Ù‡ توګه یاده Ú©Ú“Ù‡ Ú†Û Ú©Ø§ÙÙŠ اوږده لیکل Ø´ÙˆÛ Ø®Ùˆ ÚšÙ‡ کیسه ده.
د Ú©Ø±Ú©ØªÙ†Û Ù¾Ù‡ پای Ú©Û Ø®Ù¾Ù„Ù‡ د Ú©ÛŒØ³Û Ù„ÛŒÚ©ÙˆÙ„ هلال عاجز Ø¯Ø±ÛŒÚ ØªÙ‡ ووبلل شو نوموړي د ټولو ملګرو نه مننه وکړه، Ú†Û Ù¾Ø± کیسه ÙŠÛ ÙˆØ±ØªÙ‡ نیک او رغنده نظرونه ورکړل ÙˆÛ ÙˆÛŒÙ„ Ú†Û Ù¾Ù‡ راتلونکو لیکنو Ú©Û Ø¨Ù‡ د ملګرو د نظرونو او مشورو نه پوره پوره ګټه اخلي.
ØªØ±Ú©Ø±Ú©ØªÙ†Û ÙˆØ±Ø³ØªÙ‡ یوه ازاده مشاعره وشوله Ú†Û Ø¯ یادو شو کسانو Ø³Ø±Ø¨ÛØ±Ù‡ په Ú©Û Ø¯ØºÙˆ ښاغلو هم خپل شعرونه وویل:
Ø°Ø¨ÛŒØ Ø§Ù„Ù„Ù‡ ØµØ§Ù„ØØŒ بصیر اØÙ…د تلاش، بلال، سید هدایت الله شیدا، Ø§Ù„ÙØª پاڅون، ریاض الله Ø´ÙÙ‚ØŒ ضیالدین زلمی، صیام الدین پسرلی، عبید الله Ø§ØºÛØ²ØŒ لیاقت خان غزتمل، شمس الرØÙ…ان ØØ³ÛŒÙ†ÙŠØŒ اکمل ظاهر، قدیرملنګ، رØÛŒÙ… الله همراز، نهضت Ø´ÛØ±Ø²Ø§Ø¯ØŒ یوس٠ظریÙÙŠØŒ زیارمل سوکال، طارق تسل، غزت الله Úواب، ØÙ…یدالله کامران، غزیز خان، ارباب خان، خضرت ÛŒÙˆØ³Ù ÛŒÙˆØ³ÙØ²ÛŒØŒ او ØµØ§ØØ¨ الله عابد.
په پای Ú©Û ÙØ§Ø±ÙˆÙ‚ دیدار Ø¯Ø±ÛŒÚ ØªÙ‡ وبلل شو نوموړي خوښي ښکاره کړه، Ú†Û Ø¯ Ø®ØªÛŒÚ Ø§Ø¯Ø¨ÙŠ بهیر په Ø¯Ø§Ø³Û ÛŒÙˆÙ‡ ÚšÚ©Ù„Û ØºÙˆÙ†Ú‰Ù‡ Ú©Û Ú«Ú‰ÙˆÙ† لري.
ÙˆÛ ÙˆÛŒÙ„ Ú‰ÛØ± خوشاله دی Ú†Û Ø¯ Ø®ØªÛŒÚ Ø§Ø¯Ø¨ÙŠ بهیر او ورته Ù†ÙˆØ±Û Ø§Ø¯Ø¨ÙŠ Ù†Ø§Ø³ØªÛ Ú©ÛŒÚ–ÙŠ او Úونان په خپلو Ú©Û Ø³Ø±Ù‡ خپل نظرونه او اندونه شریکوي.
هغه د Ø®ØªÛŒÚ Ø§Ø¯Ø¨ÙŠ بهیر ØºÙˆÙ†Ú‰Û Ú‰ÛØ±Û Ø²ÛŒØ§ØªÛ Ú«Ù¼ÙˆØ±Û ÙˆØ¨Ù„Ù„Û Ø§Ùˆ د نويو استعدادادونو په روزلو Ú©Û ÙŠÛ Ø¨Ù‡ÛŒØ± یو روزنیز مرکز یاد Ú©Ú“.
په پای Ú©Û Ù†Ø§Ø¯Ø± دانش د بشري ØÙ‚وقو کتاب او هجرت الله اختیار د ØÙ‚ په نوم مجله په برخوالو وویشله.
د Ø±Ø§ØªÙ„ÙˆÙ†Ú©Û Ø§ÙˆÙ†Û Ù„Ù¾Ø§Ø±Ù‡ اغا Ù…ØÙ…د بینوا او لیاقت خان غزت مل ژمنه ÙˆÚ©Ú“Ù‡ Ú†Û Ø®Ù¾Ù„Ù‡ لنډه کیسه به Ú©Ø±Ú©ØªÙ†Û ØªÙ‡ راوړي.
غونډه غرمه ناوخته پای ته ورسیده.