فضل الغني شرح قدوري،۹ سبق ، دسنتوتحقیق :

په بېنوا کي دلیکني شمیره : 63720
علامه محمدمعين الدين أبوالفضل ، کان الله له ودامت برکاته .
دخبریدو نیټه : 2015-04-21

«فضل الغني شرح قدوري،۹ سبق»«دسنتوتحقیق»
 Â«Ø¯Ø³Ù†Øª تعريف اوقسمونه»

(سوال)سنت په لغت کي وڅه ته ويل کېږي

(جواب )دسنت لفظ له شرعي ماناپرته دعربوپه کلام Ú©ÙŠ په ډېروماناووکي مستعمل سويدی اودارنګه په قران کريم Ú©ÙŠ په متعدوماناووکي مستعمل سوی دۍ اودارنګه په حديثواوپه اقوالودصاحبه ووکي خوله دې سره سره علماؤدسنت دلفظ لغوي ماناداسي بیان کړيې ده،السنة هي الطريقة المسلوکة في الخيراوالشر،حاصل دادي Ú†ÙŠ سنت په لغت Ú©ÙŠ وهغي طريقي اولاري ته ويل کېږي Ú†ÙŠ يوڅوک يي پرېږدي Ú†ÙŠ هغه دخلګومعموله وګرزي اوخلک يي تابعداري کوي Ú©Ù‡ دخيرلاروي اوکه دشر(سوال) دامام صاحب دمذهب مطابق دسنت دلفظ شرعي اوفقهي ماناڅه ده(جواب)حنفي علماوودسنت مختلف تعريفونه Ú©Ú“ÙŠ دي Ú†ÙŠ هريويې له اعتراض څخه خلاص ندۍ،«۱»شامي رحمه الله تعالي  يوځاي دسنت داډول تعريف Ú©Ú“ÛŒ دۍ Ú†ÙŠ سنت هغه فعل دۍ  Ú†ÙŠ کول يي اولي اوبهتروي ترنکولواونبي عليه الصلوة والسلام ياخلفاؤراشدينودوام باندي Ú©Ú“ÛŒ وي اومنعه يي له ترک  څخه نوي راغليې،،شامي ،ج۱ص،۷۶،«۲»اوځينويي داسي تعريف Ú©Ú“ÛŒ دۍ Ú†ÙŠ سنت هغه دۍ Ú†ÙŠ نبي عليه الصلوة والسلام دوام باندي Ú©Ú“ÛŒ وي سره له دې Ú†ÙŠ يوواريادوه واره يي ترک Ú©Ú“ÙŠØŒ وي «۳»چاويلي دي Ú†ÙŠ سنت دفقهي په اصطلاح کي،الطريقة المسلوکة في الدين،پردې باندي دااعتراض سوی دۍ Ú†ÙŠ داتعريف خوپرواجب اوپرفرض باندي هم صادقېږي ځکه Ú†ÙŠ هغه هم هريوددين يوه لارده Ú†ÙŠ تګ باندي کېږي يعني عمل يې کېږي«۴»چايي داسي تعريف Ú©Ú“ÛŒ دی،الطريقة المسلوکة في الدين  من غيرافتراض ولاوجوب،پردې باندي دااعتراض سوی دی Ú†ÙŠ داتعريف  ومستحب اوومندوب ته هم شامل دۍ«۵»چايي داسي تعريف Ú©Ú“ÛŒ دۍ ،هي الطريقة المسلوکة في الدين من غير لزم علي سبيل المواظبة«۶»چايې داسي تعريف Ú©Ú“ÛŒ دی،مافي فعله ثواب وفي ترکه عتاب لاعقاب، ددې تعريف په باب ويل سوي دي Ú†ÙŠ داتعريف  په Ø­Ú©Ù… سره دۍ«۷»چايې داسي تعريف Ú©Ú“ÛŒ دۍ Ú†ÙŠ سنت،ماثبت بقوله اوفعله وليس بواجب ولامستحب،پردې باندي دااعترض سوی دي Ú†ÙŠ داتعريف ومباح ته هم ورشامل دۍ«۸»چايي داسي تعريف Ú©Ú“ÛŒ دۍ Ú†ÙŠ سنت،ماواظب النبي صلي الله عليه وسلم عليه مع الترک احيانا،وردبانه شامل للفرض  لانه ايضا قدترک بسب العذر«نهم» چايي داسي تعريف Ú©Ú“ÛŒ دۍ Ú†ÙŠ سنت،ماواظب النبي صلي الله عليه وسلم عليه مع الترک احيانا بلاعذر»«۱۰)بهترتعريف يې دادۍ Ú†ÙŠ سنت موکدهغه دي Ú†ÙŠ نبي عليه الصلوة والسلام دوام اوهميشه توب باندي Ú©Ú“ÛŒ وي بې له ترکه اوانکاريي پرترک باندي نوي Ú©Ú“ ی،اوسنت غيرموکده هغه دی Ú†ÙŠ ده مبارک دوام باندي Ú©Ú“ÛŒ وي خوسره له ترکه په بعضِ وختوکي،اوواجب هغه دۍ Ú†ÙŠ ده مبارک دوام باندي Ú©Ú“ÛŒ وي بې له ترکه اوانکاريې هم پرترک باندي Ú©Ú“ÛŒ وي ،بحررائق ج۱ص۱۷،پوسه Ú†ÙŠ سنت موکده دوه قسمه دۍ  اول هغه سنت دۍ Ú†ÙŠ نبي عليه الصلوة والسلام مواظبت باندي Ú©Ú“ÛŒ وي دوهم هغه دۍ Ú†ÙŠ خلفاؤراشدينودوام باندي Ú©Ú“ÛŒ وي،همدارنګه په يوه بل اعتباربياسنت دوه قسمه دۍ اول سنت موکده Ú†ÙŠ سنة الهدي هم ورته ويل کېږي دوهم سنت غيرموکده Ú†ÙŠ سنت زائده هم ورته ويل کېږي ،سنت موکدلکه اذان اقامت دجمع لمونځ وغيره اوسنت زائده Ù„Ú©Ù‡ سيرت درسول عليه السلام په جامه اوپه خوراک اوڅښاک وغيره Ú©ÙŠ پوسه Ú†ÙŠ ځينوويلي دي Ú†ÙŠ چاويلي دي Ú†ÙŠ نفل اومستحب ترسنت زائده افضل دي ځکه Ú†ÙŠ سنت زائده له عاداتودده مبارک څخه دۍ اونفل عبادت دۍ  اوځيني وايي Ú†ÙŠ سنت زائده پرافضل دۍ ځکه پرسنت زائده باندي دوام دده مبارک ډېرثابت دۍ اوداچي علماوووسنت زائده ته عادت ويلی دۍ داپه دې سبب Ú†ÙŠ پردوی باندي ده مبارک دونه  دوام Ú©Ú“ÛŒ دۍ Ú†ÙŠ Ù„Ú©Ù‡ عادت داسي يي ګرزېدلی دی،پوسه Ú†ÙŠ په ترک دسنت زائده خوهيڅ تاوان پرسړي باندي نه لازميږي مګرداچي په ترک دسنت موکده سره انسان ګنهکاره کېږي کنه په دې Ú©ÙŠ دوه قوله دي هغه Ú…ÙˆÚ© Ú†ÙŠ يي ګنهګاره نه بولي هغه وايي Ú†ÙŠ په ترک دسنت موکده سره عتاب اوحرمان دشفاعت راځي خوراجح قول دادۍ Ú†ÙŠ په ګنګاره کېږي مګرګناه يې ترترک دواجبوکمه ده،، قال ابن نجيم : " والذي يظهر من كلام أهل المذهب أن الإثم منوط بترك الواجب أو السنة المؤكدة على الصحيح Ø› لتصريحهم بأن من ترك سنن الصلوات الخمس قيل لا يأثم ØŒ والصحيح أنه يأثم ØŒ ذكره في فتح القدير ØŒ وتصريحهم بالإثم لمن ترك الجماعة مع أنها سنة مؤكدة على الصحيح , وكذا في نظائره لمن تتبع كلامهم ØŒ ولا شك أن الإثم مقول بالتشكيك بعضه أشد من بعض ØŒ فالإثم لتارك السنة المؤكدة أخف من الإثم لتارك الواجب " انتهى من "البحر الرائق" (1/ »319»          نوربيا